Woningbezitters bij huizenveiling jarenlang gedupeerd door kartel

Huizenbezitters die gedwongen waren hun huizen via een veiling te verkopen, zijn jarenlang gedupeerd door een kartel. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) heeft daarom boetes opgelegd van in totaal EUR 6,3 miljoen aan 14 handelaren. Uit de besluiten blijkt dat de handelaren de prijs voor bijvoorbeeld een woonhuis, op de executieveiling kunstmatig laag hielden om er tijdens een heimelijke naveiling aan te kunnen verdienen. “Mensen die gedwongen hun huis moeten verkopen, hebben recht op een eerlijke prijs. Het huis heeft door de werkwijze van de handelaren minder opgebracht,” aldus Chris Fonteijn, bestuursvoorzitter van de NMa.

Handelaren weerden buitenstaanders of probeerden ze, al dan niet via intimidatie, bij het kartel te betrekken. De handelaren spreken veelvuldig over handjeklap via symbolen en gebaren om de veiling te manipuleren. Zo kwam op de officiële veiling een lagere prijs tot stand. Vervolgens werd het huis op een naveiling door de kartellisten opnieuw verhandeld. De ‘winst’ voor het kartel, het verschil in prijs tussen de officiële veiling en de naveiling, werd onderling verdeeld. Dit geld liep de woningbezitter mis. Dat gebeurde bij herhaling op honderden veilingen. Over het waarom van het kartel zijn de handelaren duidelijk: “Het is een ‘win-win’ situatie. Wij hebben iemand (een mogelijke concurrent) uitgeschakeld en ik krijg in ruil wat geld,” aldus een handelaar. Meedoen “is een kans op gratis geld”, verklaarde een andere handelaar.

De kartelafspraken vonden plaats tussen juni 2000 en november 2009 op executieveilingen door heel Nederland van ruim 2000 woningen. De 14 handelaren die een boete krijgen, waren betrokken bij de veiling van 265 tot (in enkele gevallen) meer dan 1100 woningen per handelaar.

Tegen de 14 boetebesluiten kunnen betrokken handelaren bezwaar maken en beroep instellen bij de rechter. De NMa heeft in oktober 2011 aan 42 andere handelaren een rapport verstuurd, met het vermoeden van een kartelovertreding. Het onderzoek naar andere handelaren loopt nog.

De NMa heeft in 2005 ook onderzoek gedaan naar de veilingen. Dat onderzoek heeft toen nog geen concreet bewijsmateriaal opgeleverd voor overtreding van het kartelverbod. De NMa heropende het onderzoek nadat de Belastingdienst relevante informatie aan de NMa had overgedragen. Uit onderzoeken van de Belastingdienst blijkt dat sommige handelaren het ook niet zo nauw nemen met de fiscale regelgeving. Zo is bij 32 vastgoedhandelaren voor meer dan EUR 10 miljoen gecorrigeerd, hetgeen geresulteerd heeft in een extra belastingopbrengst van EUR 5,2 miljoen. De Belastingdienst gaat nu na of handelaren betrokken in het NMa-onderzoek aangifte hebben gedaan van hun verdiensten. Deze samenwerking past in de geïntegreerde aanpak van de overheid om misbruik in de vastgoedsector tegen te gaan.