Risico’s voor prijs en kwaliteit bij gezamenlijke onderhandelingen ziekenhuizen uit verschillende regio’s

Ziekenhuizen mogen op veel manieren met elkaar samenwerken. Er zijn echter ook grenzen. Dit is het geval als de samenwerking tot hogere prijzen of minder goede zorg voor de patiënt-verzekerde leidt. Deze risico’s doen zich voor als de ziekenhuizen bij elkaar in de buurt liggen, maar in sommige gevallen ook als zij in verschillende regio’s actief zijn of niet dezelfde zorg aanbieden. Door gezamenlijk te onderhandelen met een zorgverzekeraar kunnen ziekenhuizen een blok vormen en hogere prijzen vragen. Dat deze risico’s zich ook kunnen voordoen als de ziekenhuizen geen directe concurrent van elkaar zijn, blijkt uit een zienswijze van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) aan de ziekenhuizen die samenwerken binnen de Santeon-groep. De ACM is van oordeel dat de zorgverzekeraar bij een samenwerkingsverband zelf moet kunnen beslissen of zij wil onderhandelen met het collectief of met de individuele ziekenhuizen. Santeon heeft aan de ACM gemeld dat zorgverzekeraars individueel kunnen blijven onderhandelen. De ACM ziet daarom nu geen mededingingsrisico's.

Nieuwe inzichten over sterkere onderhandelingspositie samenwerkende ziekenhuizen

De ACM ziet in toenemende mate aanwijzingen voor mogelijke negatieve effecten van een sterkere onderhandelingspositie van ziekenhuizen die gezamenlijk onderhandelen maar niet in elkaars buurt liggen. Zorgverzekeraars geven aan dat zij hierdoor gedwongen kunnen zijn om bijvoorbeeld hogere prijzen te accepteren als deze ziekenhuizen hun aanbod aan elkaar koppelen. Ziekenhuizen kunnen zich op die manier onmisbaar maken. Recente marktstudies laten zien dat ook fusies tussen zorgaanbieders die niet bij elkaar in de buurt liggen op die manier toch tot hogere prijzen kunnen leiden.

Aanpassing zienswijze samenwerking ziekenhuizen

Deze ontwikkelingen hebben mede geleid tot een wijziging van de zienswijze van de ACM uit 2015 aan de ziekenhuizen die samenwerken binnen de Santeon-groep. De ACM heeft dit samenwerkingsverband opnieuw bekeken naar aanleiding van de uitbreiding van deze groep en omdat zij op meer onderwerpen zijn gaan samenwerken. In de eerdere zienswijze gaf de ACM aan geen risico’s voor de concurrentie te zien als deze ziekenhuizen gezamenlijk onderhandelen over borstkankerzorg, omdat deze ziekenhuizen verspreid over Nederland liggen en daarom geen concurrent voor elkaar vormden. Deze risico’s ziet zij nu wel en dan met name als de ziekenhuizen een blok in de onderhandelingen vormen. Santeon heeft gereageerd op de nieuwe zienswijze van de ACM. De ACM stelt op basis van die reactie vast dat zorgverzekeraars individueel met elk ziekenhuis uit de Santeon-groep mogen onderhandelen. Zorgverzekeraars zijn niet verplicht om alle ziekenhuizen binnen het samenwerkingsverband te contracteren. Ook wisselen de ziekenhuizen geen commercieel gevoelige informatie uit. Hiermee nemen de Santeon-ziekenhuizen de mededingingsrisico’s weg.

Zorginstellingen of zorgverzekeraars die vragen heb ben over gezamenlijk onderhandelen kunnen contact opnemen met de ACM.