Acm.nl gebruikt cookies om het gebruik van de website te analyseren en het gebruikersgemak te verbeteren. Lees meer over cookies

ACM sluit onderzoek naar geneesmiddelenfabrikant AbbVie, nu meer ruimte voor concurrentie

Geneesmiddelenfabrikant AbbVie zal ziekenhuizen niet via een kortingssysteem dwingen grotendeels of exclusief bij AbbVie in te kopen. Dit heeft AbbVie na onderzoek aan de Autoriteit Consument & Markt (ACM) verklaard. Hiermee wordt verzekerd dat na het verlopen van een patent er meer ruimte komt voor nieuwe concurrerende geneesmiddelen (biosimilars). Met deze verzekering omtrent het kortingsbeleid in de tenderprocedure sluit de ACM haar onderzoek naar reumageneesmiddel Humira en mogelijk misbruik van een machtspositie door AbbVie.

Martijn Snoep, bestuursvoorzitter ACM: “Juist na afloop van een patent moet concurrentie onbelemmerd kunnen zorgen voor lagere prijzen. Kortingen van de voormalig patenthouder aan ziekenhuizen die alleen worden gegeven bij exclusieve inkoop maken misbruik van het feit dat er altijd een groep patiënten is die niet kan of wil overstappen naar een ander geneesmiddel. Dit zet een forse rem op effectieve concurrentie. Het is goed dat AbbVie nu heeft bevestigd geen exclusieve inkoopverplichtingen te zullen hanteren. Dat is nodig om geneesmiddelen betaalbaar en toegankelijk te houden en ervoor te zorgen dat er voldoende prikkels blijven om te investeren.”

Wat was er aan de hand?

Eind 2018 verliep het patent op de werkzame stof adalimumab die AbbVie gebruikt in het geneesmiddel Humira. Dit middel wordt veel voorgeschreven, onder andere bij reumatische aandoeningen, psoriasis en de ziekte van Crohn. Tot het verloop van het patent was dit het geneesmiddel met de grootste omzet in Nederland. Vanaf oktober 2018 was het andere geneesmiddelenfabrikanten toegestaan om generieke varianten van de werkzame stof te produceren en zogeheten biosimilars op de markt te brengen.

Om haar positie op de markt te behouden heeft Abbvie in de periode na het patentverloop ziekenhuizen kortingen geboden die naar het oordeel van de ACM voor bestaande patiënten exclusieve inkoop afdwongen; ziekenhuizen konden enkel een hoge korting krijgen als alle bestaande patiënten Humira zouden blijven gebruiken en niet zouden overstappen naar een biosimilar. Als het ziekenhuis een deel van zijn patiënten toch zou laten overstappen naar een biosimilar, dan verviel de korting. Naar het oordeel van de ACM zou het overstappen naar een biosimilar op deze manier voor een ziekenhuis financieel onaantrekkelijk worden, omdat er voor de patiënten die niet kunnen of willen overstappen, altijd een bepaalde hoeveelheid Humira moest blijven worden ingekocht. Hiervoor zou het ziekenhuis dan significant meer moeten betalen.

Onderzoek ACM

De ACM is in 2019 een handhavingsonderzoek gestart naar de kortingen die AbbVie in 2018 aan ziekenhuizen bood. Dit onderzoek volgde op signalen die de ACM in haar sectoronderzoek naar reumageneesmiddelen ontving. De ACM concludeert op basis van haar onderzoek dat AbbVie als voormalig patenthouder de toetreding van fabrikanten van biosimilars heeft proberen te bemoeilijken.

In dit geval zijn de schadelijke gevolgen beperkt gebleven omdat AbbVie na een klacht van een concurrent de voorwaarden voor de kortingen onmiddellijk heeft laten vervallen. Voorzetting van dit gedrag zou bijzonder schadelijk zijn geweest voor de betaalbaarheid van geneesmiddelen en de investeringsprikkels voor fabrikanten van biosimilars verminderen.

Reactie AbbVie op bevindingen ACM

De ACM heeft haar bevindingen aan AbbVie voorgelegd. AbbVie onderschrijft de bevindingen niet, maar heeft aangegeven aan eerlijke mededinging te hechten. Daarom heeft AbbVie aangegeven dat zij in commerciële contracten geen verplichtingen opneemt om exclusief bij AbbVie in te kopen of clausules die een soortgelijk effect kunnen hebben. Ook heeft AbbVie aanvullende verduidelijkingen gegeven, die hieronder staan uitgeschreven, om te voorkomen dat de concurrentieregels worden overtreden.

  1. AbbVie verzekert dat commerciële adalimumab offertes in inkoopprocedures geen verplichting bevatten om exclusief bij AbbVie in te kopen of clausules die een soortgelijk effect kunnen hebben. De afname van restvolumes zal niet worden geclausuleerd en ook anderszins ongepaste voorwaarden zullen achterwege worden gelaten. Offertes van AbbVie zullen voor ziekenhuizen en andere afnemers duidelijk geformuleerd worden.
  2. AbbVie zal de wederkerige beëindigingsclausule verwijderen uit haar adalimumab-overeenkomsten met ziekenhuizen, zodat AbbVie de overeenkomsten niet kan beëindigen zonder dat sprake is van niet-nakoming aan de kant van het ziekenhuis.
  3. AbbVie zal haar compliance-beleid en -trainingen aanscherpen, met een specifieke focus op een correcte en integere opstelling in inkoopprocedures, daaronder begrepen het niet bij ziekenhuizen en andere afnemers informeren naar door concurrenten uitgebrachte offertes en/of prijzen. De compliance-trainingen zullen ten minste jaarlijks plaatsvinden. Zij zullen worden toegesneden op de relevante commerciële functies en zullen specifieke (praktijk)toetsen bevatten.

De ACM controleert of AbbVie dit inderdaad doet. De ACM verwacht dat ziekenhuizen, patiënten en verzekerden hiermee voor de toekomst van de betere toegang voor biosimilars kunnen profiteren.

Samen voor betere concurrentie

Concurrentie in de farmaceutische sector draagt bij aan innovatie en de betaalbaarheid van medicijnen. Prijzen van geneesmiddelen blijven onder de aandacht van de ACM. Als fabrikanten kortingsstructuren hanteren om hun machtspositie te beschermen en concurrenten van de markt te weren, dan handelen zij in strijd met de concurrentieregels. De ACM roept ziekenhuizen, zorgverzekeraars en geneesmiddelenfabrikanten op om signalen over dergelijke kortingen te melden bij de ACM. Om inkopers te helpen dit tijdig te herkennen en hier beter tegen te wapenen organiseert de ACM later dit jaar een voorlichtingsbijeenkomst of webinar voor inkopers van geneesmiddelen bij de ziekenhuizen.

Zie ook