Acm.nl gebruikt cookies om het gebruik van de website te analyseren en het gebruikersgemak te verbeteren. Lees meer over cookies

Geneesmiddelenfabrikant Pfizer stopt met sturende prijsstructuur voor Enbrel na gesprekken met ACM

Geneesmiddelenfabrikant Pfizer zal ziekenhuizen in Nederland niet langer via kortingen overhalen grotendeels het reumageneesmiddel Enbrel af te nemen. Dit heeft het bedrijf verklaard aan toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM). Zo komt er meer ruimte voor concurrentie van nieuwe, concurrerende geneesmiddelen (biosimilars). Dit is goed voor ziekenhuizen en patiënten die deze middelen nodig hebben. Daarom doet de ACM nu geen verder onderzoek naar de kortingsstructuur van Pfizer en mogelijk misbruik van een machtspositie.

Martijn Snoep, bestuursvoorzitter ACM: “We kunnen het niet genoeg benadrukken: het is belangrijk dat na afloop van een patent concurrentie op de geneesmiddelenmarkt op gang komt zodat de prijs daalt. Door als voormalig patenthouder met een sterke marktpositie een prijsstructuur te hanteren die toetreding van biosimilars bemoeilijkt, komt die concurrentie niet op gang. Het is dan ook goed dat Pfizer nu stopt met deze prijsstructuur voor Enbrel.”

Wat was er aan de hand?

In 2015 verliep het patent van Pfizer op de werkzame stof etanercept. Dit is de werkzame stof in het geneesmiddel Enbrel van Pfizer, dat wordt voorgeschreven bij auto-immuunziekten als reuma en psoriasis. Enbrel was voordat het patent verliep, qua omzet na Humira het nummer twee geneesmiddel in Nederland. Na het verlopen van het patent konden ook andere fabrikanten middelen op de markt brengen op basis van deze werkzame stof, zogenaamde biosimilars. In Nederland zijn twee biosimilars met de werkzame stof etanercept op de markt.

Signalen ACM

In het najaar van 2021 ontving de ACM signalen dat Pfizer voor Enbrel een kortingsstructuur hanteerde die voor ziekenhuizen het overstappen naar andere, concurrerende geneesmiddelen zou kunnen belemmeren. Na onderzoek van de ACM bleek dat Pfizer in verschillende contracten met ziekenhuizen een clausule had opgenomen die Pfizer in staat stelde de gehanteerde korting voor toekomstige volumes sterk te verlagen als de afname met meer dan een bepaald percentage zou dalen. Hiermee ontstond het gevaar dat  voor ziekenhuizen een forse financiële drempel werd opgeworpen om over te stappen op een ander middel. Ziekenhuizen moeten immers ook na een overstap voor het overgebleven deel van hun patiënten dat niet kan of wil switchen Enbrel kunnen blijven inkopen. Voor die groep zou de prijs van Enbrel ongeveer vier keer zo hoog kunnen worden als het ziekenhuis zou overstappen op een biosimilar.

De ACM heeft op basis van de signalen Pfizer om opheldering gevraagd. Op basis van haar eerste onderzoeksresultaten heeft de ACM Pfizer aangegeven dat de door Pfizer gehanteerde prijsstructuur in strijd met de mededingingsregels lijkt te zijn.

Reactie Pfizer op bevindingen ACM

Hoewel Pfizer heeft aangegeven het niet eens te zijn met de analyse van de ACM, heeft Pfizer verklaard de kortingsclausules waar opgenomen in de Enbrel-contracten en lopende biedingen met de ziekenhuizen per direct te zullen schrappen, en deze clausule ook in de toekomst niet te zullen hanteren. Pfizer heeft alle inkoopgroepen die recentelijk een contract of bieding hebben gekregen met deze kortingsclausule hierover geïnformeerd.  Ziekenhuizen die dat willen, kunnen in de huidige contractperiode overstappen naar een ander, concurrerend geneesmiddel, met behoud van de gehanteerde korting voor dat deel van de patiënten dat niet kan of wil overstappen.

Prijzen van geneesmiddelen

Eerlijke concurrentie in de farmaceutische sector zorgt voor lagere geneesmiddelprijzen en leidt tot meer innovatie. Voormalige patenthouders met een sterke marktpositie moeten ervoor zorgen dat de kortingen die zij geven niet concurrentiebelemmerend uitwerken. Biedingen met grote verschillen in kortingspercentages die afhangen van het voldoen aan bepaalde voorwaarden kunnen al snel de concurrentie belemmeren. De ACM verwacht van fabrikanten van geneesmiddelen dat zij voor alle patiënten, redelijke, concurrerende biedingen doen. Mocht de ACM signalen ontvangen dat fabrikanten ziekenhuizen belemmeren over te stappen op een biosimilar dan zal de ACM optreden.

De ACM roept ziekenhuizen, inkoopgroepen en concurrenten op signalen te blijven melden bij de ACM als zij via kortingen worden gedwongen om bij een bepaalde fabrikant te blijven kopen.

Zie ook