Uitspraak CBb Markt & Overheid inzake verhuur sportcomplex gemeente Heumen
Update 3 oktober 2023:
Afronding ACM over verhuur sportcomplex Heumen
Na de uitspraak van het CBb is de gemeente met de exploitant in overleg gegaan om de overtreding van de Wet Markt en Overheid ongedaan te maken. De ACM is daarbij betrokken geweest. De bestaande overeenkomst tussen de gemeente en de exploitant van het sportcomplex is in lijn met de uitspraak van de rechter aangepast. Zo is bijvoorbeeld de huur verhoogd en is er een splitsing gemaakt (ook in de boekhouding) tussen maatschappelijke en commerciële activiteiten die in het sportcomplex plaatsvinden. Op deze manier is duidelijk dat de exploitatiebijdrage van de gemeente uitsluitend bestemd is voor maatschappelijke activiteiten in het sportcomplex (zoals schoolzwemmen). Daardoor is ook duidelijk dat de exploitatiebijdrage niet wordt gebruikt voor commerciële activiteiten (zoals fitness) van de exploitant. Op deze manier worden de integrale kosten doorberekend en is de situatie volgens de ACM in overeenstemming gebracht met de Wet Markt en Overheid. Hiermee is deze zaak afgerond.
Het CBb heeft in hoger beroep uitspraak gedaan in de Markt & Overheid-zaak over een sportcomplex in de gemeente Heumen en de kosten die de gemeente voor de verhuur in rekening heeft gebracht bij Laco Heumen B.V. Volgens de ACM heeft de gemeente in het verleden ten onrechte niet de integrale kostprijs in rekening gebracht. Het CBb oordeelt nu dat de ACM terecht dit oordeel velde. Aangezien het CBb de hoogste rechter is, is het besluit hiermee onherroepelijk.
Waarover gaat deze zaak?
Op grond van de Wet Markt & Overheid houdt de ACM toezicht op eerlijke concurrentie door overheidsorganen die economische activiteiten verrichten. Met het oog hierop zijn in de Mededingingswet gedragsregels opgenomen. De ACM concludeerde dat gemeente Heumen in 2018-2019 een sportcomplex aan Laco verhuurde tegen een prijs die niet alle kosten dekte. Daarnaast betaalde de gemeente een exploitatiebijdrage waarvan niet vastgesteld kon worden of deze alleen een compensatie vormde voor de maatschappelijke activiteiten die in opdracht van de gemeente in het sportcomplex moesten worden aangeboden (zoals schoolzwemmen). Mogelijk diende de bijdrage daarom als een verkapte korting op de huurprijs.
Wat oordeelt het CBb?
Het CBb, de hoogste bestuursrechter in deze zaken, oordeelt dat de ACM terecht heeft vastgesteld dat de gemeente Heumen de regels van de Wet Markt & Overheid heeft overtreden door een te lage vergoeding te vragen aan Laco voor de huur van het sportcomplex.
Wat betreft de exploitatiebijdrage die de gemeente aan Laco rekent, vroeg de ACM het CBb om te verduidelijken of een dergelijke bijdrage onder omstandigheden beschouwd kan worden als een feitelijke korting op de huurprijs die relevant is voor de toepassing van de Wet Markt & Overheid. Het CBb heeft zich hierover nu (ook) uitgesproken. Het CBb oordeelt dat de ACM de exploitatiebijdrage als kostenpost mocht betrekken bij de beoordeling van de berekening van de integrale kosten van de verhuur van het sportcentrum. De reden daarvoor is dat de exploitatiebijdrage direct is gekoppeld aan de verhuur van het sportcomplex. Verder is van belang dat uit de afspraken tussen de gemeente en de exploitant niet volgt dat de exploitatiebijdrage uitsluitend is bestemd voor de maatschappelijke activiteiten in het sportcomplex.
Wat is een exploitatiebijdrage en hoe werkt het?
Een gemeente verhuurt een sporthal aan een commerciële exploitant. Dat mag. Maar dan moet de gemeente wel alle kosten voor de verhuur doorberekenen. Bij de berekening van die kosten liet de gemeente buiten beschouwing dat de exploitant van de gemeente ook een exploitatiebijdrage ontvangt (die gedeeltelijk werkt als korting op de huurprijs). Een exploitatiebijdrage kan volgens de ACM alleen buiten beschouwing worden gelaten als de bijdrage wordt gebruikt voor een specifiek (maatschappelijk) doel, bijvoorbeeld het organiseren van schoolsport. De gemeente kon onvoldoende aantonen waarvoor de exploitatiebijdrage werd gebruikt. De bijdrage is dan eigenlijk een verkapte korting op de huur en kan dan in strijd zijn met de eis dat de gemeente alle kosten moet doorberekenen (door de korting kan het zijn dat minder dan de integrale huurkosten in rekening worden gebracht door de gemeente en dat is in strijd met de Wet Markt & Overheid). De ACM vindt dat door die verkapte korting de eerlijke concurrentie tussen sporthallen in het geding komt. Daarom wilde de ACM graag een principiële uitspraak van het CBb, de hoogste rechter in dit soort zaken.
Met deze uitspraak in de hand zal de ACM blijven controleren of met exploitatiebijdragen geen feitelijke korting wordt gegeven op de huurprijs (zodat daarmee minder dan de integrale kosten in rekening worden gebracht). De ACM voorkomt op die manier dat gemeenten de verplichting kunnen omzeilen dat zij de integrale huurkosten in rekening moeten brengen bij de commerciële exploitant.
Lees de uitspraak van het CBb op rechtspraak.nl: