Onderzoek ACM: Uiteenlopende wensen verzekerden beïnvloeden onderhandelingsbalans zorgverzekeraar en ziekenhuis

Ongeveer één derde van de verzekerden vindt dat zorgverzekeraars vooral scherp moeten onderhandelen om de premie laag te houden. Ongeveer een zelfde aantal verzekerden vindt dat zorgverzekeraars vooral keuze moeten bieden in zorg. Bij een hoge premie of als bepaalde ziekenhuizen niet zijn gecontracteerd, zeggen verzekerden weg te gaan bij hun zorgverzekeraar. Zorgverzekeraars moeten steeds een balans vinden tussen de verschillende wensen van verzekerden. Dat beïnvloedt hun positie in de onderhandelingen met ziekenhuizen. Dit volgt uit drie onderzoeken die de Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft gepubliceerd.

Verzekerden blijken sterk te reageren op het niet-contracteren van een ziekenhuis. 38% van de verzekerden zegt over te stappen als een zorgverzekeraar het voorkeursziekenhuis niet contracteert. 31% van de verzekerden past zijn polis aan zodat hij naar dit ziekenhuis kan blijven gaan. Daarnaast blijkt dat een deel van de verzekerden het contracteren van (alle) ziekenhuizen heel belangrijk vindt: 11% van de verzekerden geeft aan over te stappen als een ziekenhuis buiten de regio niet wordt gecontracteerd. Dit soort reacties van verzekerden kan doorwerken in de onderhandelingen tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen.

Bij het onderhandelen over een contract met een ziekenhuis, speelt de capaciteit van omliggende ziekenhuizen ook een rol. De capaciteitsruimte van deze ziekenhuizen beïnvloedt namelijk de mogelijkheden van een zorgverzekeraar om zorg te verplaatsen naar een ander ziekenhuis, als de verzekeraar en het ziekenhuis niet tot overeenstemming komen. De ACM heeft voor de corona crisis onderzocht welke factoren die capaciteitsruimte bepalen. Uit onderzoek blijkt op het eerste gezicht dat er in normale tijden bij ziekenhuizen voldoende fysieke capaciteit is (bedden, kamers) voor verplaatsing van zorg, maar nu en in de toekomst is er wel schaarste aan personeel die de capaciteitsruimte en de mogelijkheid van verplaatsing van zorg beperkt.

Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de ACM: ‘ACM wil een bijdrage leveren aan goede en betaalbare zorg. Hiervoor is het van belang dat er sprake is van een evenwichtige onderhandelingsbalans tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars. Deze onderzoeken laten zien dat verzekerden dreigen weg te lopen als zij zien dat hun zorgverzekeraar een ziekenhuis niet contracteert. Zorgverzekeraars hebben bovendien beperkte mogelijkheden om zorg te verplaatsen naar omliggende ziekenhuizen vanwege de schaarste aan personeel. Dat beïnvloedt de balans in de onderhandelingen tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars. Deze inzichten zullen we gebruiken in onze beoordelingen bij fusies en samenwerkingen.’

Drie onderzoeken

Deze conclusie volgt uit drie onderzoeken van de ACM. Alle drie geven ze meer inzicht in de balans in de onderhandelingen tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars. De Zorgmonitor 2020 laat zien wat verzekerden verwachten van zorgverzekeraars. Een ander onderzoek gaat over de vraag hoe verzekerden reageren als een zorgverzekeraar een ziekenhuis níet contracteert. Het derde onderzoek geeft inzicht in de mogelijkheden van ziekenhuizen in twee regio’s om hun capaciteit uit te breiden en van welke factoren dit afhangt.