Test uw kennis over kartels

Wanneer heeft u te maken met een kartel? Doe de kartelcheck en test uw kennis.

1/13 Een klant belt naar 2 concurrenten voor een scherpe prijs. De directeuren van de 2 bedrijven spreken achter de rug van de klant om af wie de opdracht gaat uitvoeren. Zo willen ze de markt rustig houden. Is dit een kartel?

Ja. Opdrachten verdelen is kartelvorming. De klant kan zo niet kiezen wie de opdracht krijgt. Dit kan leiden tot onnodig hoge prijzen.

2/13 Marjolein, verkoopmanager, krijgt een appje van haar concurrent: ‘De grondstoftoeslag stijgt, dus verhogen we per 1 juli de prijzen met 3%. Wat doen jullie?’ Marjolein sluit het bericht en doet er verder niets mee. Is dit een kartel?

Ja. Met één zo’n mededeling kun je al in overtreding zijn. De vraag alleen al neemt onzekerheid weg over wat concurrenten met hun prijzen doen. Marjolein moet de afzender uitdrukkelijk zeggen dat ze niet wil meedoen aan een afspraak. Degene die de informatie geeft is beboetbaar, maar ook degene die de informatie krijgt. Dat geldt voor de 2 bedrijven. Het geldt ook voor de 2 verkoopmanagers persoonlijk: zij kunnen zelfs nog een boete krijgen als ze niet meer bij hun bedrijf werken.

3/13 De accountmanagers van 2 concurrerende bedrijven komen elkaar tegen in de bedrijfshal van een klant. Ze gaan even samen lunchen. Is dit een kartel?

Nee. Er is geen sprake van een kartel wanneer u luncht met een concurrent. U mag alleen niet over concurrentiegevoelige zaken praten. Let er dus op dat u geen informatie deelt over bijvoorbeeld strategie, klanten of prijzen van uw bedrijf.

4/13 Concurrerende bedrijven zien dat ze door minder te produceren een betere verkoopprijs kunnen krijgen. Ze besluiten samen om één fabriek te sluiten. Is dit een kartel?

Ja. Ondernemingen moeten hun eigen commerciële afwegingen maken en zelf hun strategie bepalen. In dit voorbeeld halen bedrijven samen capaciteit uit de markt, om de prijs minder te laten zakken of juist te verhogen.

5/13 Een branchevereniging vraagt alle leden hun toekomstige prijzen door te geven. De vereniging zet die prijzen op een speciale pagina van haar website. Zo weten de leden de toekomstige prijzen van afzonderlijke concurrenten. Is dit een kartel?4

Ja. De branchevereniging en haar leden zitten in een kartel en zijn in overtreding. De gedeelde prijsinformatie vermindert onzekerheid over het marktgedrag van concurrenten. Het doet er niet toe of leden inderdaad op de website kijken en zo hun prijzen bepalen.

6/13 Een winkeleigenaar merkt dat zijn prijzen hoger zijn dan bij concurrenten. Hij besluit dezelfde prijzen als zijn concurrenten te gebruiken. Is dit een kartel?

Nee, dit is geen kartel. Concurrenten mogen hun prijzen verhogen of verlagen als ze denken dat ze daardoor beter kunnen concurreren. Ze mogen hier geen contact over hebben. Iedere onderneming moet haar eigen prijzen en strategie te bepalen.

7/13 Concurrenten uit Nederland en België spreken af dat ze alleen binnen de eigen landsgrenzen zaken doen. Is dit een kartel?

Ja. Marktverdeling langs landgrenzen is nog steeds marktverdeling en dus een kartel. Alle Europese lidstaten hebben een kartelautoriteit die zulke kartels kan bestraffen. Ook de Europese Commissie treedt op tegen kartels.

8/13 Concurrenten bepalen samen dat ze alleen klanten in hun eigen stad bedienen. Zo bedient een bedrijf alleen klanten in Den Haag, een ander in Amsterdam en weer een ander in Rotterdam, etc. Is dit een kartel?

Ja. Concurrenten mogen niet afspreken welke gebieden of klanten zij bedienen. Ze ontnemen hiermee de klant de vrijheid zelf te kiezen tussen verschillende aanbieders.

9/13 Amit krijgt een mail van zijn concurrent Neil: ‘Gisteren diner met Frank en Elvira. Zij gaan ook inschrijven op de aanbesteding. We hebben de details doorgesproken. Bel me even om jullie voorwaarden door te geven, dan praat ik je bij over de rest.’ Is dit een kartel?

Ja, hier lijkt sprake te zijn van een kartel. Concurrenten bespreken buiten de opdrachtgever om of zij willen inschrijven op een aanbesteding, en hoe dan. Amit moet duidelijk antwoorden dat hij hier niets mee te maken wil hebben. Anders riskeren zijn bedrijf en hijzelf persoonlijk een kartelboete.

10/13 Een directeur krijgt van zijn baas de opdracht met zijn concurrenten te gaan praten over verdeling van klanten. De directeur zegt dat hij niet aan kartelafspraken wil meedoen. De baas zegt dat de directeur zijn carrière op het spel zet als hij niet meedoet. De directeur zwicht voor de persoonlijke druk en gaat naar de bijeenkomst waar de concurrenten klanten bespreken en verdelen. Is dit een kartel?

Ja. Klanten tussen concurrenten verdelen is kartelvorming. Het bedrijf is aansprakelijk voor het kartel waaraan het heeft deelgenomen. De baas van de directeur kan een persoonlijke boete krijgen. Dit geldt ook voor de directeur: de druk is geen goede reden om mee te doen aan een kartel. De boete voor personen kan oplopen tot 900.000 euro.

11/13 Er is een nieuwkomer in de markt. Concurrenten zijn niet blij en bedreigen hem. Ze gunnen de nieuwkomer 5% van de markt: ‘Meer ruimte is er niet voor jou.’ De nieuwkomer krijgt het gevoel dat hij geen keus heeft en gaat hierin mee. Is dit een kartel?

Ja. Hier lijkt sprake van een kartel dat de markt verdeelt onder de concurrenten. De bestaande bedrijven zijn beboetbaar, én de nieuwkomer die meedoet, ook al is dat onder druk. Als u dit onverhoopt overkomt, moet u dit melden bij de ACM om een boete te voorkomen.

12/13 De gemeente besluit een project aan te besteden. Het bedrijf van Anand wil deze opdracht niet winnen, maar wel in beeld blijven bij de gemeente voor toekomstige opdrachten. Daarom ‘leent’ Anand de prijs van zijn concurrent en doet er 6% bovenop. Is dit een kartel?

Ja. Anand vervalst een aanbesteding en dat staat de concurrentie in de weg. De bedrijven wisselen concurrentiegevoelige informatie uit over een aanbesteding en dat mag niet.

13/13 Een groep concurrenten stelt al een paar jaar gezamenlijk prijzen vast. De directeur van een van de bedrijven krijgt spijt van zijn betrokkenheid bij het kartel. Hij meldt dit bij ACM. Krijgt zijn bedrijf een boete?

Als een bedrijf zijn kartel bij de ACM meldt, krijgt het misschien geen boete (als het de eerste melder is) of een lagere boete. Lees meer over onze clementieregeling.

U heeft de kartelcheck doorlopen!

Ziet u kartelgedrag in de praktijk? Neem dan contact op met de ACM. Ook als u nog twijfelt of er sprake is van een kartel.
Let op: de voorbeelden in de vragen hierboven zijn fictief. De antwoorden zijn niet bedoeld als juridisch advies. U kunt er dus geen rechten aan ontlenen.

Meer over kartelafspraken

Kartelafspraken zijn verboden

Een kartel is een afspraak tussen bedrijven om niet met elkaar te concurreren. Bijvoorbeeld door hogere prijzen te vragen of afzetgebieden te verdelen. Kartels lijken op korte termijn winstgevend, maar de risico’s zijn groot. De ACM spoort kartels op en stopt ze. Bedrijven kunnen tot tientallen miljoenen euro’s boetes krijgen, mensen tot 900.000 euro.

Meld een kartel bij de ACM