Acm.nl gebruikt cookies om het gebruik van de website te analyseren en het gebruikersgemak te verbeteren. Lees meer over cookies

ACM: aanpassingen in Data Act nodig om concurrentie tussen cloudaanbieders te stimuleren

Uit een marktstudie van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) blijkt dat het voor gebruikers van zakelijke clouddiensten moeilijk is om van aanbieder te wisselen. Ook kunnen zij clouddiensten van verschillende aanbieders niet goed combineren. Hierdoor zijn er risico’s voor de prijs, kwaliteit en innovatie van clouddiensten. De ontwerpversie van de Data Act die in Europa wordt besproken zal het voor gebruikers makkelijker maken om te wisselen van cloudaanbieder. Dat is alleen nog niet genoeg voor een goed werkende markt. De ACM stelt daarom een aanpassing van de Data Act voor zodat het ook makkelijker wordt om clouddiensten te combineren (ook wel interoperabiliteit genoemd). Ook doet de ACM vervolgonderzoek om vast te stellen in welke mate de overstapdrempels in de praktijk concurrentieproblemen veroorzaken en of die nu al kunnen worden aangepakt.

Clouddiensten maken het mogelijk voor bedrijven en organisaties om hoogwaardige technologische ICT-diensten (zoals externe opslagcapaciteit en rekenkracht) te gebruiken zonder te hoeven investeren in de daarvoor benodigde apparatuur, de software en het personeel. Daardoor spelen cloudaanbieders een belangrijke rol bij het digitaliseren van bedrijfsprocessen, waarbij het verwerken en analyseren van gegevens steeds belangrijker wordt. Het Nederlandse bedrijfsleven is daarin een van de koplopers: 65 procent van de Nederlandse bedrijven maakte in 2021 gebruik van clouddiensten, terwijl dat in Europa gemiddeld 41 procent was.

“Dataverwerking en digitalisering zijn in diverse sectoren essentieel geworden om te kunnen concurreren. Clouddiensten spelen met hun innovatieve toepassingen hier een essentiële rol in”, zegt Manon Leijten, bestuurslid van de ACM. “Aanbieders van clouddiensten krijgen hierdoor een steeds belangrijkere positie in de digitale economie. De ACM ziet risico’s voor de concurrentie op deze markt en vindt het belangrijk om bedrijven en organisaties hiertegen te beschermen. Daarom suggereren we enkele verbeteringen in de Data Act, waarvoor een eerste voorstel is gedaan. Die suggesties zijn erop gericht dat het makkelijker wordt om verschillende clouddiensten flexibel met elkaar te combineren zodat ondernemingen naar eigen keuze clouddiensten van verschillende aanbieders kunnen afnemen en zo de dienstverlening kunnen krijgen die voor hen het beste is en tegen de beste prijs. Ook kunnen hierdoor nieuwe innovatieve spelers makkelijker toetreden tot de markt.”

Welke risico’s ziet de ACM?

Uit de marktstudie blijkt dat de grootste twee aanbieders (Microsoft Azure en Amazon Web Services) elk een marktaandeel hebben van 35 procent à 40 procent. Gezien de kenmerken van de markt is het voor kleinere spelers moeilijk om effectief met grote geïntegreerde aanbieders te concurreren. Daarom maakt de ACM zich zorgen over verdere consolidatie.

Daarnaast wijst de ACM erop dat de concurrentie tussen clouddiensten zich vooral richt op het moment waarop bedrijven of instellingen hun aanbieder voor het eerst kiezen. Aanbieders proberen hen dan te verleiden door bijvoorbeeld gratis clouddiensten en door volumekortingen aan te bieden. Wie eenmaal een keuze heeft gemaakt, kan daarna moeilijk overstappen naar een andere aanbieder. Bedrijven en organisaties zijn dan locked-in. Het risico bestaat dat de cloudaanbieders door deze afhankelijkheid de prijzen verhogen of de kwaliteit van de dienstverlening verlagen. Ook zijn er risico’s voor de innovatie.

Cloudaanbieders ontmoedigen het overstappen naar andere aanbieders door bijvoorbeeld hoge vergoedingen te vragen voor het verplaatsen van data. Daarnaast zijn de verschillende clouddiensten van één aanbieder vaak zodanig met elkaar verweven, dat het technisch ingewikkeld is om van aanbieder te wisselen. Bovendien kunnen gegevens door het gebrek aan standaarden niet altijd goed worden overgezet. Daardoor is dataportabiliteit soms beperkt.

Daarnaast is het flexibel combineren van clouddiensten van verschillende aanbieders lastig, want clouddiensten van verschillende aanbieders kunnen zelden goed met elkaar communiceren. Door deze beperkte interoperabiliteit hebben bedrijven en organisaties weinig vrijheid in de keuze tussen clouddiensten van verschillende aanbieders. 

De ACM onderzoekt de komende maanden verder in welke mate overstapdrempels zoals uitstaptarieven (egress fees) daadwerkelijk concurrentieproblemen veroorzaken en of ze dan het beste kunnen worden aangepakt op basis van de mededingingsregels of andere instrumenten, zoals de Digital Markets Act (DMA) of de aankomende Data Act.

Voorstellen voor verbetering Data Act

In de DMA staat al dat grote aanbieders (de zogenoemde poortwachters) van clouddiensten geen beperkingen mogen opleggen aan eindgebruikers om van aanbieder wisselen en moeten ze het mogelijk maken als gebruikers hun data elders willen kunnen onderbrengen. De DMA treedt volgend jaar in werking.

De ACM wil dat daarnaast interoperabiliteit makkelijker wordt gemaakt door de Data Act, die de Europese Commissie recent heeft voorgesteld. In het voorstel wordt al het nodige bepaald over het verlagen van overstapdrempels; deze gaan met name over dataportabiliteit. De ACM vindt dat daarin ook moet worden opgenomen dat aanbieders van clouddiensten verplicht zijn om interoperabiliteit mogelijk te maken. Gebruikers kunnen de diensten van verschillende cloudaanbieders dan makkelijker aan elkaar koppelen. De ACM heeft hierover enkele aanpassingen in de Data Act voorgesteld aan de Europese wetgever, zoals het maken van een duidelijk onderscheid tussen dataportabiliteit (makkelijk data elders kunnen onderbrengen) en interoperabiliteit (dat clouddiensten met elkaar kunnen samenwerken). Ook stelt de ACM voor de tarieven voor interoperabiliteit te maximeren.

Heeft u informatie?

Biedt u clouddiensten aan of maakt u gebruik van clouddiensten, en loopt u tegen problemen aan of heeft u andere relevante informatie voor de ACM? Meld dit bij ons via dit formulier of bel ons op 0707222000 (kies optie 2). Meldt u liever anoniem? Bel ons op 070 722 2500 (kies optie 2). Alle informatie kan ons helpen om overtredingen op te sporen.

Zie ook