Samenwerking tussen zorgwerkgevers op de arbeidsmarkt

Onderzoek naar de lokale arbeidsmarkt

Werkgevers mogen gezamenlijk onderzoek doen naar de ontwikkelingen op de lokale arbeidsmarkt. Bijvoorbeeld om een beter beeld te krijgen van het (potentiële) arbeidsaanbod, en hoe dit aansluit bij hoeveel personeel er nodig is om te voldoen aan de zorgvraag van de lokale bevolking. Zij mogen de informatie uit het onderzoek gebruiken voor hun eigen beleid of voor gezamenlijke opleidingsplannen.

Opleiding en scholing

Werkgevers mogen samenwerken voor opleiding en (na)scholing. Door hun ervaring en kennis te bundelen kunnen zij betere of aantrekkelijkere opleidingen aanbieden. Zorgpersoneel kan dan na de opleiding op meer plekken en bij meer werkgevers terecht.

Werken in de zorg in de regio stimuleren

Werkgevers mogen samen het werken in de zorg in de regio bekender en aantrekkelijker maken. Zij mogen bijvoorbeeld gezamenlijke banenmarkten en publiekscampagnes houden. Werknemers krijgen zo beter inzicht in de beschikbaarheid van banen in de zorg in hun regio.

Regionaal werkgeverschap

Werkgevers mogen een gezamenlijke flexpool of een flexibele schil van werknemers opzetten. De werknemers zijn dan in dienst bij 1 van de werkgevers en kunnen ervoor kiezen om ook te werken voor de andere werkgever(s). Belangrijke voorwaarden hierbij zijn:

• Werknemers bepalen zelf of zij ook bij een andere werkgever aan de slag willen.
• Waar cao-afspraken ruimte laten, beslissen werkgevers individueel over de arbeidsvoorwaarden. Zij mogen hierover geen gezamenlijke afspraken maken.
• Werkgevers mogen niet samen beslissen dat zij minder of geen zzp’ers inhuren.

Werkgevers mogen gezamenlijk instrumenten inzetten om werknemers makkelijker inzicht te geven in openstaande diensten bij de werkgevers in een regio, bijvoorbeeld een digitaal platform.

Kwalificaties personeel vaststellen

Werkgevers mogen samen bepalen aan welke kwalificaties en ervaring personeel moet voldoen. Het moet dan wel gaan om voorwaarden die objectief en transparant zijn. Uniforme kwalificatie- en ervaringseisen maken het voor werknemers makkelijker om over te stappen naar een andere werkgever.

Arbeidsvoorwaarden voor personeel buiten cao-verband

Buiten de cao-onderhandelingen en cao-afspraken mogen werkgevers onderling geen afspraken maken over arbeidsvoorwaarden van werknemers in loondienst. Bijvoorbeeld over de hoogte van de salarissen of vergoedingen die zij willen betalen, het aantal uren of het beschikbare budget voor opleidingen. Zulke afspraken zijn namelijk meestal nadelig voor zorgmedewerkers.

Elkaars personeel níet werven of níet in dienst nemen

Werkgevers mogen niet afspreken om elkaars personeel niet te werven of niet in dienst te nemen. Medewerkers hebben dan minder mogelijkheden om voor een andere werkgever te kiezen. Dat is nadelig voor hun positie op de arbeidsmarkt.

Zie ook:

ACM waarschuwt werkgevers: Afspraken over níet in dienst nemen elkaars personeel zijn verboden

Geen of minder zzp’ers inhuren

Werkgevers mogen niet samen afspreken om zzp’ers niet of in mindere mate in te huren. Werkgevers mogen ook niet afspreken om pas in laatste instantie een beroep te doen op zzp’ers en eerst alle andere mogelijkheden uit te nutten. Zij beperken zo namelijk de mogelijkheden voor zzp’ers om bij een of meerdere werkgevers te werken en benadelen hiermee zzp’ers. Werkgevers mogen deze beslissingen wel individueel voor hun eigen instelling nemen.

Voorwaarden voor inhuur van zzp’ers afstemmen

Werkgevers mogen geen gezamenlijke afspraken maken over maximale zzp-tarieven.

Werkgevers mogen ook geen gezamenlijke afspraken maken over de inroostering van zzp’ers. Zij mogen bijvoorbeeld niet samen afspreken om zzp’ers hetzelfde aantal avond-, nacht- en weekenddiensten te laten draaien als personeel in loondienst.

Een werkgever mag individueel wel eigen beleid hebben voor arbeidsvoorwaarden en inroostering van zzp’ers.

Gezamenlijk digitaal platform voor het invullen van diensten

Wat is de situatie?

Een aantal zorgorganisaties in een regio wil samenwerken om personeel beter in te zetten. Zij willen het makkelijker maken voor werknemers om openstaande diensten bij andere zorgorganisaties in te vullen. Dit biedt de voordelen van een dienstverband en tegelijk de flexibiliteit die veel medewerkers zoeken. De organisaties willen zo de medewerkerstevredenheid vergroten en het personeel voor de zorg behouden. Tegelijk kunnen zij efficiënter roosters invullen, doordat de pool van medewerkers groter wordt.

De zorgorganisaties werken met een digitaal platform:

• De planners zetten via het platform diensten uit die nog niet ingevuld zijn.
• Zorgmedewerkers zien via een app welke diensten beschikbaar zijn.
• Medewerkers zijn vrij om te kiezen óf ze hieraan willen meedoen en zo ja, waar, wanneer en hoe vaak. Er is geen verplichting voor een minimumaantal uur.
• Werknemers kunnen naast hun bestaande dienstverband diensten draaien bij een andere werkgever in de regio die meedoet aan dit digitale platform.
• Er is geen afstemming tussen de deelnemende werkgevers over de arbeidsvoorwaarden.

Mag dit volgens de mededingingsregels?

Ja. Dit is een vorm van regionaal werkgeverschap die toegestaan is. Dit initiatief draagt bij aan een efficiëntere inzet van de zorgmedewerkers in een regio. Zij kunnen naast hun eigen dienstverband bij meerdere zorgorganisaties diensten draaien. Dit kan bijdragen aan een ruimere zorgcapaciteit in de regio en groter werkplezier. Deelname is vrijwillig. Bovendien is er geen afstemming tussen de werkgevers over de arbeidsvoorwaarden.

Werkgevers in een nabijgelegen regio of in andere sectoren willen zich aansluiten bij dit initiatief. Mag dat?

Ja, dat mag. De aansluiting van andere werkgevers leidt tot meer keuzemogelijkheden voor werknemers. Dit kan ook de aantrekkelijkheid van het digitale platform vergroten.

Mogen werkgevers ook zzp’ers laten deelnemen aan dit digitale platform?

Ja, dat mag. Zo wordt de pool van potentiële werknemers groter. De werkgever bij wie de zzp’er de dienst uitvoert en de zzp’er zelf bepalen samen het tarief.

Moeten werkgevers zzp’ers toegang geven tot dit digitale platform?

Nee, dat hoeft niet. Het platform mag ook alleen voor werknemers in loondienst bij de deelnemende werkgevers toegankelijk zijn.

Gezamenlijk bemiddelingsbureau voor zzp’ers

Wat is de situatie?

Zorgaanbieders in een regio zijn van mening dat ze de inzet van zzp’ers nodig hebben om hun dienstroosters rond te krijgen. Zij voelen zich erg afhankelijk van enkele bemiddelingsbureaus van zorg-zzp’ers. En zij vinden dat die bureaus hoge prijzen vragen en wisselende kwaliteit leveren. De zorgaanbieders slaan de handen ineen en richten een coöperatie op die bemiddelt tussen henzelf en zzp’ers:

• De coöperatie screent zzp’ers en zorgt dat deze voldoen aan de vereiste kwalificaties.
• De zzp’ers en de zorgaanbieders geven vooraf en ieder voor zich aan de coöperatie door tegen welk tarief zij willen werken respectievelijk inhuren.
• De coöperatie brengt mogelijke matches tussen de zzp’ers en de aangesloten opdrachtgevers in kaart, op basis van onder meer gewenst tarief en benodigde kwalificaties.
• De coöperatie brengt de mogelijke opdrachtgevers in contact met de juiste zzp’er.

Mag dit binnen de mededingingsregels?

Dit mag zolang de coöperatie zich beperkt tot vraag en aanbod samenbrengen. De coöperatie mag niet namens de werkgevers onderhandelen met de zzp’ers of als opdrachtgever optreden. De coöperatie mag ook niet als platform dienen voor onderlinge uitwisseling van concurrentiegevoelige informatie tussen werkgevers.

Informatie-uitwisseling tussen werkgevers over tarieven voor zzp’ers

Wat is de situatie?

Een grote zorgaanbieder in een regio vindt dat zzp’ers te hoge tarieven vragen en wil het aantal zzp’ers terugdringen. Hij heeft het gevoel dat andere zorgaanbieders ook vinden dat zij te veel betalen. En dat niemand de eerste stap durft te zetten om dit te veranderen, uit angst de roosters niet meer rond te krijgen of cliënten te verliezen aan de zorgaanbieders die wel zzp’ers blijven inhuren.

De grote zorgaanbieder ziet dit risico ook, maar beslist zelfstandig om te gaan onderhandelen over de tarieven met elk bemiddelingsbureau afzonderlijk. Hij wil tot 1 maximumtarief komen voor de diensten van zzp’ers die hij inhuurt bij een bemiddelingsbureau. Dit tarief wil hij bepalen met een rekentool waarin de verschillende kostenposten van zzp’ers zitten. De gesprekken verlopen voorspoedig. De bemiddelingsbureaus zijn bereid om een balans in de tarieven te vinden die voor alle partijen acceptabel is.

De grote zorgaanbieder is van plan tijdens een bijeenkomst met andere zorgaanbieders te vertellen over zijn initiatief.

Mag dit binnen de mededingingsregels?

Zorgaanbieders mogen ervaringen en good practices uitwisselen over hoe zij problemen aanpakken. Maar dit mag er niet toe leiden dat zij hun arbeidsmarktbeleid op elkaar afstemmen of dat zij elkaar stilzwijgend volgen als dit negatieve gevolgen heeft voor de arbeidsmarktpositie van zorgmedewerkers.

De zorgaanbieder in deze casus mag wel:

• aangeven dat hij gesprekken met bemiddelingsbureaus heeft gehad en hoe het proces ging, inclusief bijvoorbeeld een sfeertekening – dus zonder in te gaan op de inhoud en de concrete tarieven of andere arbeidsgerelateerde voorwaarden die zijn afgesproken
• aangeven dat hij voor zichzelf een maximumtarief heeft bepaald waartegen hij zzp’ers inhuurt – dus zonder te vermelden welk tarief dit is
• vertellen welke kostenposten in de gebruikte rekentool zitten om tot een tarief te komen – dus zonder een nadere invulling van de rekentool met concrete getallen en bedragen

De zorgaanbieder in deze casus mag niet:

• het maximumbedrag noemen dat hij zelf heeft bepaald om zzp’ers in te huren
• de ingevulde rekentool met concrete getallen en bedragen delen met andere zorgaanbieders

Andere zorgaanbieders zouden het tarief kunnen overnemen. Er is dan feitelijk sprake van een afstemming van de arbeidsvoorwaarden, in het nadeel van zzp’ers.