Winstmarges hypotheken gestegen door strengere eisen aan banken
De strengere eisen om banken crisisbestendiger te maken leiden sinds de kredietcrisis tot hogere winstmarges op hypotheken. Banken geven aan dat zij gedwongen zijn de winstmarges op nieuwe hypotheken flink te laten oplopen om op die manier hun balansen te versterken.
Dat blijkt uit een studie van de Autoriteit Consument & Markt, de nieuwe toezichthouder die sinds 1 april de krachten heeft gebundeld van de Consumentenautoriteit, NMa en OPTA. Aanleiding voor de studie was het vertrek van spelers op de Nederlandse hypotheekmarkt waardoor consumenten minder keuzes hebben. Overheden en kredietbeoordelaars eisen van banken dat ze hun balansen versterken om crisisbestendiger te zijn. De hogere winsten op de hypotheken gebruiken banken om hun kapitaalpositie te versterken. De winstmarges van de banken op verstrekte hypotheken zijn na de kredietcrisis in 2008 gestegen met gemiddeld 0,24 tot 0,74 procentpunt. Dit betekent voor een consument die na de crisis een hypotheek afsluit van bijvoorbeeld 200.000 euro, de bruto hypotheeklasten met 40 tot 123 euro per maand hoger zijn.
De Autoriteit Consument & Markt constateert bovendien een terugtrekkende beweging bij het verstrekken van hypotheken. Banken die op de Nederlandse hypotheekmarkt actief zijn, geven aan op dit moment terughoudend te willen zijn met het verstrekken van hypotheken en verhogen daarom de hypotheekrente.
“Dat Nederlandse banken hun balansen moeten versterken om crisisbestendiger te worden, kost consumenten geld”, zegt Chris Fonteijn, bestuursvoorzitter van de Autoriteit Consument & Markt.
Er zijn vooralsnog geen aanwijzingen voor kartelvorming op de hypotheekmarkt. Uit de studie blijkt wel dat er nauwelijks sprake is geweest van toetreding in de afgelopen jaren. ACM heeft geen aanwijzingen dat op korte termijn nieuwe toetreders zijn te verwachten. Vervolgonderzoek door de Autoriteit Consument & Markt moet duidelijk maken wat er voor nodig is om de bestaande drempels weg te nemen voor buitenlandse banken en andere aanbieders om actief te worden op de Nederlandse hypotheekmarkt.
Hierbij valt naast de al genoemde terughoudendheid bij banken te denken aan de onzekerheid over veranderende hypotheekregelgeving, beperkingen bij internationale geldstromen, de hoogte van de compliancekosten, de hoogte van kosten voor het distribueren van hypotheken en de algehele onzekerheid over de Nederlandse woningmarkt. De nieuwe studie naar toetredingsdrempels past in de bredere focus van de Autoriteit Consument & Markt op dienstverlening in de gehele woonketen en het bevorderen van kansen en keuzes voor consumenten en bedrijven.
Chris Fonteijn: “De huidige situatie op de hypotheekmarkt is mede ontstaan doordat er nauwelijks nieuwe partijen toetreden, maar we weten onvoldoende waarom er geen nieuwe toetreders zijn en of je er iets aan kan doen. Dat gaan we onderzoeken, want nieuwe toetreding kan de problemen op de hypotheekmarkt helpen oplossen en concurrentie in de bancaire sector in zijn geheel verbeteren.”