Inleiding Remko Bos op Energeia Energy Day 2018

Remko Bos - directeur Energie bij de ACM - hield op donderdag 21 juni 2018 een korte inleiding tijdens een ‘verdiepingssessie’ op de Energeia Energy Day . Deze sessie had als titel ‘Basislast zonder kolencentrales, nog twaalf jaar te gaan’. Remko Bos verdedigde de volgende stelling:

Voor een betrouwbare, betaalbare én duurzame energievoorziening wordt Europese integratie van de energiemarkten en samenwerking nog veel belangrijker. Zie hieronder een weergave van de boodschappen die hij daarbij naar voren bracht.

Welke keuze we ook maken voor een energiemix, we moeten inzetten op verdere marktintegratie en samenwerking tussen overheden en TSO’s in Europa om de energietransitie te laten slagen.

Meer elektriciteit uit wind en zon betekent: meer volatiliteit en dus ook meer behoefte aan flexibiliteit in ons systeem, zodat vraag en aanbod op elkaar kunnen aansluiten. Inzet van interconnectie voor import en export van elektriciteit is daarbij essentieel, bijvoorbeeld wanneer op de ene plaats de zon niet schijnt of de wind niet waait en elders juist wel.

Ook uit onderzoek dat kort geleden door ECN werd gepresenteerd - tijdens een internationale energieconferentie in Groningen - blijkt dat interconnectie het belangrijkste middel zal zijn waarmee flexibiliteit zal worden ontsloten in de komende jaren!

Integratie van energiemarkten heeft ons al veel opgeleverd, maar we kunnen hier nog verdere stappen zetten, ook in Noordwest Europa.

De integratie van de energiemarkt in Europa heeft een grotere leveringszekerheid, meer keuzevrijheid voor de consument en lagere energieprijzen opgeleverd

In Noordwest Europa is de marktintegratie al vergevorderd. Maar ik zie in deze regio in ieder geval al drie mogelijkheden voor verbetering:

Allereerst het consequent verder implementeren van de bestaande Europese netcodes. Deze richten zich op harmonisatie van spelregels voor de markt, voor aangeslotenen en voor netbeheerders onderling.

In de tweede plaats is voor ACM cruciaal dat de korte termijn markten (intraday en balancering,) voor elektriciteit verder geintegreerd worden over grenzen. Op die manier kunnen elektriciteitsprijzen de daadwerkelijke schaarste weerspiegelen en wordt de markt ertoe aangezet om productie (of vraag) bij te schakelen of af te schakelen. Op die wijze kunnen we ook meer blijven vertrouwen op een energy only-markt voor leveringszekerheid op de lange termijn en hebben wij minder snel behoefte aan capaciteitsmechanismen.

In de derde plaats moet interconnectiecapaciteit ook daadwerkelijk beschikbaar zijn voor de grensoverschrijdende handel. Dat is nu op vele momenten niet het geval, onder andere omdat TSO’s gezamenlijk terughoudend zijn om een groter aandeel van de fysieke grenscapaciteit voor handel ter beschikking te stellen. Met de implementatie van de Europese netwerkcodes zou dit verbeterd moeten worden.

De ACM is blij met de Commissie-voorstellen voor nieuwe Europese regels (Clean Energy package) om de Europese markt nog beter te laten werken. Die regels gaan bijvoorbeeld over betere samenwerking tussen TSO’s, het beter functioneren van markten en meer Europese samenwerking bij leveringszekerheidsproblemen. Maar de ACM maakt zich ook zorgen over de wijzigingen die de Europese lidstaten voorstellen. In deze voorstellen staan nationale belangen vaak voorop en dit draagt juist niet bij aan de Europese oplossing voor gezamenlijke problemen.

Voorbeelden hiervan zijn:

De wijze waarop sommige lidstaten hun leveringszekerheid enkel nationaal willen verzekeren en de Europese aanpak - die de Commissie voorstelt voor de inzet en het ontwerp van capaciteitsmechanismen - proberen tegen te houden.

De wijze waarop toenemende structurele congestie binnen lidstaten nationaal wordt opgelost in plaats van Europees. Dit heeft nu al grote gevolgen voor de beschikbare grenscapaciteit voor de handel omdat interne handel voorrang krijgt boven grensoverschrijdende. De Europese Commissie doet voorstellen om deze ongelijke behandeling te stoppen en om meer grenscapaciteit beschikbaar te laten komen voor de handel.

Zij stelt daarnaast een proces voor om te komen tot een toekomstige herindeling van biedzones in Europa om dit probleem op te lossen. Het Europese marktmodel vraagt om biedzones (prijszones) die beter aansluiten bij de fysieke congestie in het netwerk. Dit ligt echter politiek gevoelig, in het bijzonder in Duitsland.

Ten slotte

De ACM pleit mét de Europese Commissie voor een sterke Europese energiemarkt. Dit draagt bij aan efficiënte oplossingen, bijvoorbeeld waar het gaat om flexibiliteit en om leveringszekerheid. Dit is uiteindelijk in het belang van de Europese én Nederlandse consument.