ACM in jaarverslag: Instabiele markten vragen om meer economische weerbaarheid
De markten waar de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op toeziet worden de laatste tijd sterk beïnvloed door plotselinge gebeurtenissen. De coronapandemie, de effecten van klimaatverandering, de oorlog in Oekraïne en, van een andere orde, de blokkade van het Suezkanaal door een gestrand vrachtschip veroorzaken wereldwijde marktverstoringen. Die verstoringen raken mensen en bedrijven hard. Instabiele markten vragen om meer economische weerbaarheid. Dat geldt zeker voor mensen en bedrijven in een financieel kwetsbare positie. De snel veranderende omstandigheden vragen om wendbaarder toezicht. Dat noemt de ACM ook in haar jaarverslag over 2021.
Martijn Snoep, voorzitter van de ACM: ”De grote marktverstoringen van de afgelopen tijd laten zien dat onze economische weerbaarheid omhoog moet. Dit kan bijvoorbeeld door het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele energiebronnen en het aanhouden van strategische voorraden en overcapaciteit. Economische weerbaarheid van mensen en bedrijven wordt een belangrijk thema in de komende jaren. Dit vraagt dat wij onze rol als toezichthouder daarop aanpassen en wendbaar zijn. Markten moeten ook blijven werken in tijden van crisis.”
Wat deed de ACM in 2021?
De ACM richtte zich in 2021 op de agendathema’s digitale economie, energietransitie en de effecten van de coronacrisis.
Digitale economie
De ACM richt zich op het beschermen van mensen en bedrijven tegen misbruik van marktmacht en misleiding in de digitale economie. In 2021 heeft de ACM Apple een last onder dwangsom opgelegd om het bedrijf te laten stoppen met de oneerlijke voorwaarden in de appstore. De ACM trad op tegen verschillende vormen van online misleiding, zoals tegen het gebruik van neplikes. Door haar krachten te bundelen met andere markttoezichthouders streeft zij naar een effectievere aanpak van problemen in de digitale economie.
Energietransitie
Om de kosten van de energietransitie eerlijker te verdelen over generaties en investeringen in duurzaamheid te stimuleren, heeft de ACM bijvoorbeeld de tarieven van netbeheerders vastgesteld zodat zij een deel van de kosten voor de energietransitie kunnen verwerken in hun tarieven. De ACM heeft een leidraad opgesteld om misleidende duurzaamheidsclaims tegen te gaan en doet hiernaar in drie sectoren onderzoek. Ook biedt de ACM bedrijven die willen samenwerken om duurzame doelen te behalen meer ruimte. De tweede helft van 2021 stond sterk in het teken van de energiemarkt waar enkele leveranciers failliet gingen door de hoge energieprijzen.
Effecten van corona
De coronapandemie heeft grote gevolgen gehad voor mensen en bedrijven, binnen en buiten de zorg. De ACM verduidelijkte welke samenwerkingsafspraken tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars toelaatbaar waren. Daarnaast zag de ACM dat de terugbetaling van niet ingewisselde vouchers voor pakketreizen, mede dankzij haar toezicht, in 2021 goed op gang kwam.
Overige zaken
De ACM beschermde consumenten door ongeoorloofde prijsafstemming bij de verkoop van televisies aan te pakken. De toezichthouder beboette een farmaceutisch bedrijf voor het rekenen van een excessieve prijs. Om machtsposities te voorkomen verbood de ACM twee fusies in de zorgsector en stelde voorwaarden bij vier andere fusies. Via het consumentenloket ACM ConsuWijzer lichtte de ACM consumenten voor. Zo lanceerde zij diverse voorlichtingscampagnes, zoals een landelijke campagne om consumenten vóór het plaatsen van een bestelling een webshop te laten checken.
En verder:
- Voor consumenten zijn 110 voorbeeldbrieven te downloaden via ACM ConsuWijzer. Dat gebeurde in 2021 meer dan 156.000 keer.
- De drie campagnes voor de online consument ‘Je hebt meer rechten dan je denkt’, ‘Telemarketing’ en ‘Eerst checken, dan bestellen’ werden samen ongeveer 55 miljoen keer bekeken.
- De ACM had zo’n 80.000 keer contact met consumenten en bedrijven om hen voor te lichten.
- De ACM legde in 2021 voor 65.718.500 euro aan boetes op
- De opbrengsten van haar toezicht berekent de ACM op 525 miljoen euro
