OPTA-Voorzitter: "Nieuwe monopolisering dreigt in communicatiesector"
De telecommunicatiesector heeft het ook in 2002 niet gemakkelijk gehad. Waar de algemene economische groei stagneerde, groeide de telecommunicatiesector in zijn geheel nog wel. De meest recente cijfers van het CPB wijzen op een reële omzetgroei van 3,25%, terwijl de reële omzet in de totale ICT-sector in 2002 met 2% daalde.
“Het gaat beter, maar we zijn er nog lang niet,” aldus OPTA-voorzitter Jens Arnbak vanochtend bij de presentatie van de ‘Visie op de markt’.
De telecommunicatiesector is veel méér dan telefonie alleen. In de traditionele marktsegmenten treedt stagnatie op. Toch groeit de sector als geheel nog steeds, met name dankzij (breedband-)internet en overige datadiensten (incl. SMS). De aandacht van veel aanbieders concentreert zich nu vooral op grote bedrijven. Een tendens naar verdere concentratie wordt zichtbaar. Deze ontwikkelingen onderstrepen de noodzaak van scherp en slagvaardig toezicht op het totstandkomen van daadwerkelijke concurrentie, ook op de kwaliteit van diensten.
De onzekerheid voor marktpartijen wordt versterkt door steeds langer durende procedures voor de rechter. De doorlooptijd van OPTA-zaken bij de rechtbank Rotterdam is in 2002 met gemiddeld met zeven maanden toegenomen naar twintig maanden. De bestuursrechter toetst besluiten van OPTA integraal en heeft daarvoor lange behandeltermijnen nodig. Een effectieve beroepsgang is cruciaal voor een adequaat toezicht, het consumentenbelang, het publiek belang en het investeringsklimaat. OPTA pleit voor het overslaan van de bezwaarfase en een gespecialiseerde beroepsinstelling.
De onzekerheid voor consumenten wordt in de hand gewerkt door het gebrek aan transparantie in het aanbod van concurrenten, twijfels over de leveringszekerheid en betrouwbaarheid van communicatiediensten. Het is zaak om deze onzekerheden weg te nemen, door geschikte regels in de nieuwe wet en scherp markttoezicht van OPTA.
Vaste net
De groei in de traditionele vaste telefonie vlakt af. Het laatste halfjaar van 2002 intensiveert de concurrentiestrijd op breedbandmarkten, vooral met diensten gericht op de grootzakelijke gebruiker.
Het marktaandeel van KPN in de lokale telefoniemarkt is licht gedaald van meer dan 95 procent in 2001 tot tussen de 85-95 procent in 2002.
In 2002 was de introductie van lokale Carrier-preselectie (CPS) voor dienstaanbieders op de telefoniemarkt een belangrijke stap voorwaarts. Consumenten kunnen nu voor al hun telefoonverkeer daadwerkelijk uit meerdere aanbieders kiezen; voorheen waren zij voor lokale telefoontjes op KPN aangewezen. Door de toenemende concurrentiedruk van de CPS verwacht OPTA dat het prijspeil de komende jaren niet structureel zal stijgen.
Het Internetverkeer wordt meer en meer via datanetten afgewikkeld in plaats van via het telefoonnet. De consument neemt steeds meer diensten tegen een vast bedrag af, in plaats van op basis van gebruik (tikken). Ook deze ontwikkeling beïnvloedt de concurrentie, vooral in internetdienstverlening. Verwacht wordt dat aanbieders meer diensten zullen gaan bundelen, en telefonie met datadiensten zullen verpakken om meer inkomsten te genereren.
Breedband
Waar breedbanddienstverlening via het telefoonnet van KPN loopt, zet OPTA een breed scala aan instrumenten in om de bijbehorende mededingingsproblemen het hoofd te bieden. Waar breedbanddienstverlening via datanetten loopt, heeft OPTA nu nog niet het instrumentarium om eerlijke concurrentieverhoudingen te handhaven. Zo zijn er al problemen op de groothandels-ADSL markt: discriminatie van nieuwe aanbieders, koppelverkoop en klachten over een prijsklem op de retailmarkt.
Op de consumentenmarkt en de markt voor het MKB valt vooral de concentratie van internetdienstenaanbieders (ISP’s) rond slechts enkele aanbieders van netwerktoegang op. Bovendien bieden kabelexploitanten, ondanks eerdere toezeggingen, nog steeds geen toegang aan onafhankelijke ISP’s. De grootzakelijke gebruiker geniet de meeste aandacht van aanbieders van communicatienetten en –diensten.