Consumentenautoriteit: ruim half miljard euro schade door oneerlijke handelspraktijken
De schade die Nederlandse consumenten lijden als gevolg van zogenaamde 'oneerlijke handelspraktijken' bedraagt minimaal 579 miljoen euro per jaar. Twee op de drie Nederlanders van 18+ is in het afgelopen jaar voor minimaal één oneerlijke handelspraktijk benaderd. Ruim twee miljoen consumenten zijn in het afgelopen jaar slachtoffer geworden van minimaal één oneerlijke handelspraktijk. Dit blijkt uit onderzoek dat in opdracht van de Consumentenautoriteit is uitgevoerd naar de aard en omvang van oneerlijke handelspraktijken in Nederland.
Volgens Staatssecretaris Heemskerk, die het rapport vandaag in ontvangst nam, toont het onderzoek aan dat de onlangs aangenomen Wet oneerlijke handelspraktijken geen overbodige luxe is om de consument te beschermen. Met deze nieuwe wet kan de Consumentenautoriteit hard optreden tegen dit soort praktijken. Zo kan zij boetes opleggen tot EUR 450.000,= per overtreding. "Belangrijk daarvoor is wel dat consumenten klachten ook echt melden via ConsuWijzer. Alleen op basis van klachten kunnen overtreders echt worden aangepakt", aldus Heemskerk.
Ook Eurocommissaris voor Consumentenzaken Meglena Kuneva verwelkomt de inspanningen van de Consumentenautoriteit om een effectieve toepassing van de Wet oneerlijke handelspraktijken te waarborgen. Eurocommissaris Kuneva: "De studie toont de noodzaak daarvoor aan nu blijkt, dat Nederlandse consumenten op grote schaal slachtoffer zijn van oneerlijke handelspraktijken."
Onderzochte oneerlijke handelspraktijken
Het onderzoek, waaraan ruim 70.000 respondenten hebben meegewerkt, richtte zich op een aantal oneerlijke handelspraktijken die binnen het werkterrein van de Consumentenautoriteit vallen. De volgende praktijken zijn onderzocht: zogenaamd gratis producten, misleidende gezondheidsclaims, misleidende loterijen, misleidende prijzenfestivals, misleidende of agressieve telefonische verkoop, misleidende of agressieve colportagepraktijken, misbruik dure telefoonnummers, ongevraagde toezending, piramideconstructies, misleidende vakantieclubs, misleidende en agressieve verkoop tijdens busreisjes.
Slachtoffers
Iedereen kan doelwit zijn van oneerlijke handelspraktijken (OHP's). Er zijn geen specifieke groepen die vaker of minder vaak worden benaderd voor de onderzochte OHP's. Wel blijkt dat bepaalde groepen iets vaker slachtoffer worden van specifieke OHP's. De algemene indruk dat bijvoorbeeld ouderen vaker slachtoffer zijn, bljikt niet correct volgens het onderzoek. De slachtoffers zijn verspreid over alle leeftijden. Wel is er een groep chronische slachtoffers die van vier of meer OHP's slachtoffer zijn geworden. In deze groep zijn mensen uit de lagere inkomensklasse bovengemiddeld vertegenwoordigd. In Engeland zeggen ze: "There is a scam for everyone". Dit blijkt ook voor Nederland te gelden.
Schade
De totale schade die consumenten lijden als gevolg van de elf onderzochte praktijken wordt geschat op EUR 579 miljoen per jaar. De gemiddelde schade per volwassen Nederlander wordt geschat op EUR 45 per jaar. Vermoedelijk is het schadebedrag (aanzienlijk) hoger, aangezien niet álle denkbare praktijken in het onderzoek zijn meegenomen.
Opvallend is dat de meerderheid van de consumenten, of ze nu doelwit of slachtoffer waren, geen actie onderneemt naar aanleiding van hun ervaring. Het aantal meldingen bij een officiële instantie is zeer gering. Dit beeld komt overeen met dat in de ons omringende landen. Wel geven de consumenten die doelwit of slachtoffer van een OHP waren aan, dat hun houding en gedrag veranderd is door deze ervaring. Meer dan de helft zegt wantrouwender te zijn geworden.
Marije Hulshof, directeur Consumentenautoriteit concludeert: "Iedereen in Nederland kan slachtoffer worden van een oneerlijke handelspraktijk. Dat is een belangrijke conclusie van dit onderzoek. Het gebeurt iedere dag overal om ons heen, soms zelfs zonder dat de betrokkene zich daarvan bewust is. Ook blijken consumenten deze ervaringen niet of nauwelijks te melden. Het blijft daarmee dus grotendeels onzichtbaar. Dat is ook de waarde van dit onderzoek: dat we zicht hebben gekregen op de aard en omvang van dit probleem. De Consumentenautoriteit zal zich op twee zaken moeten richten: bewustwording van de consument via ons loket ConsuWijzer en het aanpakken van de overtreders. We maken hiervoor ruimte in onze Agenda 2009."
Meer informatie voor ondernemers
De Consumentenautoriteit heeft een brochure ontwikkeld voor ondernemers. Daarin staat uitgebreide informatie over de Wet OHP, geïllustreerd met duidelijke voorbeelden. Ook bevat de brochure informatie over de rol en bevoegdheden van de Consumentenautoriteit als toezichthouder.