NMa publiceert visiedocument over inkoopmacht
Inkoopmacht is marktmacht aan de inkoopzijde van de markt. Er is sprake van marktmacht als de inkoper zich min of meer onafhankelijk van zijn leveranciers kan opstellen. Dit kan erin resulteren dat de inkoper onredelijke inkoopvoorwaarden kan afdwingen zonder dat de leverancier daar iets tegen kan doen. Overigens hoeft het hebben van marktmacht niet te betekenen dat daarvan misbruik wordt gemaakt. Ook een partij met een machtige positie mag scherp inkopen en stevig onderhandelen.
Klein versus groot
Een ondernemer kan als leverancier of aanbieder te maken krijgen met een inkoper met een sterke positie die inkoopmacht uitoefent. Dit wordt als een probleem ervaren in bijvoorbeeld de zorgsector (zorgaanbieder in zijn onderhandelingen met zorgverzekeraars) en de agrarische sector (leverancier versus supermarktorganisatie als afnemer). Zolang hierbij geen sprake is van misbruik van een machtspositie is de Mededingingswet niet in het geding. Hoewel de kleine ondernemer deze situatie als aanbieder versus de grote, machtige afnemer als 'oneerlijk' kan ervaren, is dit niet iets dat de Mededingingswet verbiedt.
In het visiedocument worden voorbeelden geschetst van situaties die wel als misbruik van een machtspositie kunnen worden aangemerkt. Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van misbruik als de onderneming met een economische machtspositie als inkoper bepaalde voorwaarden dwingend oplegt aan leveranciers. Zo kan de inkoper met een machtspositie eisen dat de leverancier alleen met hem zaken doet, waardoor de leverancier geen alternatieve afzetkanalen meer kan benutten.
Samenwerking
Door vormen van samenwerking kunnen kleine partijen tegenwicht bieden aan partijen met inkoopmacht. Inkoopsamenwerking tussen kleine partijen die daardoor dezelfde kortingen kunnen verwerven als hun grote concurrenten kunnen zelfs concurrentiebevorderend werken. Concentraties en samenwerkingsverbanden die zich richten op het tegengaan van inkoopmacht zijn toegestaan, mits zij vallen binnen de kaders van de mededingingsregels.
De NMa kan concentraties die een economische machtspositie doen ontstaan verbieden. De positie van de fuserende partijen op de diverse markten (zowel als inkoper als verkoper) wordt daarbij bekeken.
Inkoopmacht overheid
Enkele ondernemers klaagden in de consultatie ter voorbereiding van het NMa-document over de overheid als machtige inkoper. De NMa kan hiertegen echter niet optreden, aangezien in de meeste gevallen de overheid als inkoper haar publieke taak uitoefent. In deze rol valt de overheid niet onder de Mededingingswet, die alleen geldt voor ondernemingen. De NMa heeft dit probleem bij de Minister van Economische Zaken onder de aandacht gebracht.