Acm.nl gebruikt cookies om het gebruik van de website te analyseren en het gebruikersgemak te verbeteren. Lees meer over cookies

ACM-leidraad geeft duidelijkheid over de concurrentieregels voor zorg-ICT-markten

Geen blokkades voor gegevensuitwisseling, geen misbruik van vendor lock-in, ruimte voor inkoopsamenwerking tussen zorginstellingen en gebruik van standaarden. De concept-leidraad ‘Goedwerkende markten voor zorg-ICT’ biedt duidelijkheid aan zorg-ICT-bedrijven en zorginstellingen om de markten voor ICT-systemen in de zorg beter te laten werken. De komende weken legt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) de concept-leidraad ter consultatie voor. Dit najaar maakt de ACM de leidraad definitief.

Martijn Snoep, bestuursvoorzitter van de ACM: ‘Gegevensuitwisseling in de Nederlandse zorg blijft achter. Zorginstellingen zijn sterk afhankelijk van ICT om goede zorg te verlenen aan patiënten. Een goedwerkende zorg-ICT-markt is daarom van groot belang voor de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg, nu en in de toekomst. Er is vaak maar een beperkt aantal ICT-leveranciers. We zien ook dat overstappen voor zorginstellingen erg moeilijk en duur is. Maar ICT-leveranciers mogen markten niet afsluiten. Dat beperkt efficiënte gegevensuitwisseling en leidt tot hogere prijzen, minder kwaliteit van zorg en minder innovatie.’

Wat zijn de risico’s in de markt voor zorg-ICT?

Zorgaanbieders zijn vaak sterk afhankelijk van hun zorg-ICT-leverancier. Overstappen naar een andere leverancier is moeilijk, bijvoorbeeld omdat er veel is geïnvesteerd in het systeem en het gekoppeld is met vele andere systemen. Of omdat het overzetten van de gegevens een probleem is. Deze afhankelijkheid kan leiden tot een leveranciersklem (vendor lock-in). Als de leverancier daarvan misbruik maakt, is dat in strijd met de Mededingingswet.

Wat staat er in de leidraad ICT in de zorg?

De leidraad verduidelijkt en concretiseert de mededingingsregels voor zorg-ICT-markten. In de leidraad staan ook beschrijvingen welke gedragingen verboden zijn. Machtsmisbruik kan bijvoorbeeld bestaan uit het moeilijk maken van het koppelen van systemen van verschillende leveranciers, het opleggen van onredelijke (contract)voorwaarden, of het vragen van niet-transparante of excessieve prijzen. ICT-leveranciers en zorgaanbieders kunnen hun gedrag aan de leidraad toetsen en zo nodig aanpassen. Zorgaanbieders kunnen volgens de ACM meer tegenwicht bieden aan de sterke positie van ICT-leveranciers. Ze kunnen hun kennis, ervaring en inkooppositie bundelen door betere samenwerking. De leidraad beschrijft de mogelijkheden voor samenwerking binnen de mededingingsregels. Afspraken tussen marktpartijen over technische oplossingen, eenheid van taal en standaarden bevorderen de interoperabiliteit van zorg-ICT-systemen en digitale gegevensuitwisseling. Dat is toegestaan en wordt aangemoedigd om de markten beter te laten werken.

Start onderzoek signalen in zorg-ICT-sector

De ACM heeft vele gesprekken gevoerd voor de conceptleidraad en verschillende signalen ontvangen. Deze geven aanleiding een onderzoek te starten naar de vraag of er sprake is van een overtreding van de mededingingsregels. Hierbij wordt prioriteit gegeven aan gedragingen die interoperabiliteit onredelijk kunnen verhinderen. De ACM roept partijen op om met concrete signalen naar voren te komen over gedragingen die de goede werking van zorg-ICT-markten verhinderen.

Voortouw standaardisering voor gegevensuitwisseling bij VWS

De zorg en de zorg-ICT-markt hebben allebei baat bij betere mogelijkheden voor het koppelen van systemen op basis van uniforme standaarden voor gegevensuitwisseling. Op dit punt is het ministerie van Volksgezondheid aan zet. De ACM adviseert de minister daarbij zoveel mogelijk aan te sluiten bij (bestaande) open internationale standaarden in zorg-ICT, zodat de markt open blijft voor alle ICT-aanbieders.

ACM en ICT in de zorg

Goedwerkende ICT-markten in de zorg zijn een noodzakelijke voorwaarde voor goed werkende zorgmarkten. Open informatiesystemen van zorgaanbieders bieden veel kansen voor goede en tijdige gegevensuitwisseling en innovatie. Daarmee kunnen zorgverleners en patiënten beschikken over de juiste informatie op de juiste plek op het juiste moment. Dat is nodig om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg in Nederland toekomstbestendig te maken. De aandacht voor zorg-ICT is onderdeel van het ACM-agendathema digitale economie.

Op 22 november 2022 publiceerde de ACM de definitieve Leidraad Goedwerkende markten voor zorg-ICT.

Definitieve Leidraad ‘Goedwerkende markten voor zorg-ICT’

Zie ook