Dank aan het Havenbedrijf en Deltalinqs om hier te mogen spreken over concurrentie in de haven.

Waarheid

Zoals u weet heeft de haven en transportsector al langere tijd onze belangstelling. Het is ook een prominent thema op onze Agenda. De redenen daarvoor zijn:

• we ontvingen verschillende tips over mogelijke overtredingen;
• we hebben diverse onderzoeken gedaan (scheepsafval, koel- en vrieshuizen); 
• en er lopen verschillende onderzoeken; 
• andere potentiële onderzoeken liggen nog ‘op de plank’;
• juist intensieve samenwerking in de keten geeft risico’s.

Het onderzoek van de Vrije Universiteit, dat wij eind vorig jaar naar buiten brachten, wijst uit: de haven is een sector die gevoelig is voor overtredingen van de Mededingingswet.

De conclusies zijn:

• een ruime meerderheid van de ondernemingen in de haven (70%) houdt zich aan de concurrentieregels;
• maar, de kennis over de Mededingingswet is laag en dat is een risico.

Natuurlijk is het mooi dat 70% in de haven zich aan de regels houdt. Maar er is werk te doen. Voor ons, en ook voor u.

We hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid: een goed functionerende en concurrerende haven.

Kartels zijn schadelijk. Naleving van de concurrentieregels is in uw eigen belang. Als u eventueel onverhoopt ín een kartel zit, loopt u de kans door ons aangepakt te worden. Als anderen in een kartel zitten, betaalt u de rekening.

Een gezamenlijke verantwoordelijkheid!

Enerzijds: wat doen wij als ACM met dit gegeven?

Wij willen natuurlijk dat die 70% omhoog gaat. Zowel qua kennis als naleving.  Wij zetten op verschillende fronten in om een sector tot betere naleving te brengen. 

• Wij handhaven de regels door overtredingen aan te pakken.
• Wij benadrukken het belang van een meer gestructureerde naleving (compliance) en kunnen daarbij helpen.
• Wij investeren in het vergroten van kennis van de Mededingingswet en van de nalevingsbereidheid.
• Wij geven uitleg over de regels (‘guidance’) bij specifieke vraagstukken

Onze rol daarbij is om de naleving van de regels te verbeteren. Dit doen wij door opsporing en handhaving. Maar ook door het geven van toelichting op de regels en door een zienswijze te geven in complexe gevallen.

Anderzijds: wat verwachten wij van u?

Allereerst dat u kennis en naleving van de Mededingingswet uitdraagt en uitvoert. Dat is dus “The Tone at the Top”. Dat u in woord en daad laat zien dat naleving van wet- en regelgeving uw prioriteit heeft.

Ten tweede, dat u scherp blijft. Er liggen, ook als u bij die 70% hoort, elke dag gevaren op de loer die uw reputatie en de reputatie van de onderneming ernstig kunnen schaden. Gesprekken over prijzen en marktontwikkelingen vinden op vele niveaus plaats. Het gaat dus ook heel nadrukkelijk om het commerciële middenkader.

Ten derde denkt u aan een compliance officer die een goed werkend compliance programma kan uitvoeren. Een compliance programma moet de brede steun hebben van de leidinggevenden, de bestuurders, de commissarissen.

Kortom, wij vragen dat u bewust en gestructureerd stuurt en investeert op kennis en naleving van de Mededingingswet.

• Commissarissen met kennis en ervaring kunnen daar een rol in spelen
• Mededingingsadvocatuur. Juist bij voorkoming en verduidelijking.

Wat doen wij?

Wij hebben aangegeven in het kader van ons thema haven en transport te willen investeren om een bijdrage te leveren aan een betere naleving van wet- en regelgeving.

1. Wij geven aan wat de regels zijn, bijvoorbeeld met de recente brief en karteltest voor de havenondernemers. En natuurlijk de anti-kartelcampagne.
2. Wij pakken ondernemingen aan waar het onverhoopt misgaat.
3. Uitleg bij mededingingsrechtelijke vragen waar u en uw juristen niet uitkomen

Ik loop de drie punten langs.

1. We maken de basisnorm duidelijk:

• geen prijsafspraken,
• geen afspraken over het verdelen van de markt/klanten
• geen concurrentiegevoelige informatie uitwisselen
• geen afspraken over welke onderneming een aanbesteding wint.

Bij twijfel, deel het dilemma.

2. Als de regels al zijn overtreden dan treden we op. Er lopen een aantal onderzoeken in de haven en we hebben ook nog enkele vermoedens.

3. En dan ga ik nu nader in op onze betrokkenheid bij mededingingsrechtelijke vragen. Ik hoor u denken: ‘Slaat dit de boel niet dood? In deze sector waar samenwerking, zeker in een complex economisch systeem, aan de orde van de dag is? Kunnen wij dan nog wel samenwerken met wie en wanneer wij dat willen?

De Mededingingswet biedt echter voldoende ruimte om te innoveren en nieuwe initiatieven te ontplooien. Komt u en uw juristen niet uit een concrete zaak neemt u dan contact met ons op. Dat hebben we bijvoorbeeld laten zien met het Werkzekerheidsakkoord.

Het doel van het Werkzekerheidsakkoord is om gedwongen ontslagen te voorkomen als gevolg van de automatisering in de container-overslagsector. Na het nodige voorwerk hebben de betrokken partijen bij ons aangeklopt.

Wij hebben – na een bestudering van de plannen – een oordeel geveld over het werkzekerheidsakkoord. De ACM treedt niet op zolang de partijen de tijdelijke maatregelen uitwerken in lijn met doel van het werkzekerheidsakkoord namelijk: het voorkomen van gedwongen ontslagen als gevolg van de transitie naar een meer geautomatiseerde containeroverslagsector. Ik steun dit initiatief daarom van harte.

Dit is een voorbeeld van de manier waarop de ACM duidelijkheid kan geven.

Ik rond af. De ACM wil samen met u, het Havenbedrijf, Deltalinqs en andere partijen aan het werk om de Mededingingswet in de haarvaten van elke onderneming te krijgen. Ik heb u toegelicht wat u daar zelf aan kunt doen en ook wat de rol van de ACM daarbij kan zijn. Ik hoop vanmiddag goede voorbeelden uit uw kring te horen.

Compliance doet u niet voor de ACM; opbouw van kennis en naleving van de wet- en regelgeving is welbegrepen eigenbelang. Eerlijke concurrentie hoort bij een sterke havensector. Daar is uw bijdrage aan het voldoen aan de regels onlosmakelijk mee verbonden.