ACM voorziet besparing huishoudens oplopend tot 200 miljoen euro per jaar door toezeggingen glasvezel

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft een ontwerpbesluit gepubliceerd naar aanleiding van de recente voorstellen van KPN en Glaspoort voor lagere tarieven en betere voorwaarden voor toegang tot hun glasvezelnetwerken. Volgens de ACM kunnen deze toezeggingen een significant effect hebben op de markt voor vaste internettoegang. Dat leidt in de markt tot meer concurrentie op prijs en snelheid, waardoor het voor huishoudens aantrekkelijker wordt om voor sneller internet te kiezen. Volgens het rekenmodel van de ACM kan de besparing voor huishoudens oplopen tot 200 miljoen euro per jaar in 2026. Daarom legt de ACM een ontwerpbesluit ter consultatie voor aan marktpartijen.

“De voorgestelde tariefverlagingen verbeteren de concurrentiepositie van toegangsvragers, waardoor zij meer mensen sneller en goedkoper internet kunnen aanbieden. De toezeggingen van KPN en Glaspoort bieden – bij bindend verklaren – marktpartijen de komende acht jaar helderheid en zekerheid, terwijl ze snel in werking kunnen treden”, zegt Manon Leijten, bestuurslid van de ACM. “Daarom leggen we dit ontwerpbesluit nu voor en vragen we de zienswijzen van marktpartijen.”

Wat was er aan de hand?

De ACM doet sinds 2020 onderzoek naar de werking van de telecommarkt, met speciale aandacht voor de toegang voor andere telecombedrijven tot de glasvezelnetwerken van KPN en later ook die van Glaspoort. Deze twee bedrijven hebben eigen vaste glasvezelnetwerken waar zij de komende jaren tot circa 80 procent van de Nederlandse huishoudens op willen aansluiten. KPN biedt hierover onder meer internetdiensten en televisie aan voor huishoudens en bedrijven. Telecombedrijven zonder eigen netwerk zijn in het grootste deel van Nederland afhankelijk van toegang tot de glasvezelnetwerken van KPN en Glaspoort om op deze markt te kunnen concurreren.

Naar aanleiding van deze onderzoeken heeft de ACM KPN en Glaspoort laten weten dat de ACM marktrisico’s ziet door hun tarieven en voorwaarden voor toegang tot hun glasvezelnetwerken, die de concurrentiemogelijkheden van andere marktpartijen beperken. Om dit mogelijke marktprobleem weg te nemen, hebben KPN en Glaspoort toezeggingen voorgelegd en aan de ACM verzocht om deze bindend te verklaren.

Waarom het ontwerpbesluit?

De toezeggingen van KPN en Glaspoort volgen op gesprekken met de ACM. De ACM heeft daarbij aan partijen duidelijk gemaakt slechts te kunnen instemmen met toezeggingen als deze op zowel korte als lange termijn voldoende effectief zijn. De ACM verwacht dat de nu voorgelegde toezeggingen voor ODF-toegang en VULA FttH het mogelijk maken voor telecombedrijven zonder eigen netwerk duurzaam te kunnen concurreren op de glasvezelnetwerken. Uit de analyse van de ACM komt naar voren dat de toezeggingen hen bedrijfseconomisch in staat stelt om consumenten alle internetsnelheden te bieden tegen concurrerende tarieven. Op die manier kunnen zij zich onderscheiden van het aanbod van bijvoorbeeld KPN en VodafoneZiggo. Daardoor kunnen huishoudens profiteren van meer concurrentie tussen telecomaanbieders, die naar verwachting leidt tot lagere tarieven, een ruimere keuze in het aanbod en een betere kwaliteit van dienstverlening.

Tegelijkertijd vindt de ACM het relevant dat de uitrol van glasvezel door KPN en Glaspoort niet onnodig wordt vertraagd of belemmerd door onzekerheid met betrekking tot toegangstarieven. De ACM acht het van groot belang dat alle huishoudens en bedrijven in Nederland zo spoedig mogelijk beschikken over een kwalitatief hoogwaardige telecomaansluiting, zoals glasvezel.

Wat zijn de toezeggingen?

KPN en Glaspoort hebben onder andere deze toezeggingen gedaan aan de ACM:

• KPN biedt ontbundelde (ODF-)toegang aan naar alle adressen binnen zijn point-to-point glasvezelnetwerk, waarbij de tarieven landelijk worden verlaagd naar 16,56 euro per lijn (exclusief BTW). Dat is lager dan het tot 2020 gereguleerde ODF-tarief.
• KPN biedt ODF-backhaul aan naar zogenoemde metrocore-netwerklocaties. Het is voor toegangsvragers bedrijfseconomisch gezien beter haalbaar om hun netwerk uit te rollen naar deze grotere netwerklocaties dan naar kleine straatkasten in KPN’s glasvezelnetwerk. De tarieven voor deze dienst zijn gelijk aan de gereguleerde tarieven die golden tot 2020.
• KPN biedt virtueel ontbundelde toegang aan naar alle adressen binnen zijn point-to-multipoint footprint (VULA PON) en tevens virtueel ontbundelde toegang naar bepaalde type straatkasten binnen zijn point-to¬-point glasvezelnetwerk tegen significant verlaagde tarieven. KPN verlaagt de belangrijkste tariefcomponent (het maandelijkse lijntarief) voor 100 Mbit/s met ruim twintig procent ten opzichte van bestaande openbare prijzen en afzonderlijke maatwerkcontracten. Voor de snelheid van 1 Gbit/s verlaagt KPN dit tarief met circa vijftig procent.
• Glaspoort biedt virtueel ontbundelde toegang aan als aanvulling op zijn bestaande WBT-aanbod. De VULA-tarieven en voorwaarden van Glaspoort zijn vergelijkbaar met die van KPN, al zijn ze wel circa €2,50 per maand hoger, vanwege de hogere aanlegkosten van Glaspoort in dorpen en dunbevolkte gebieden.

De toezeggingen gelden voor acht jaar. Daarbij hebben KPN en Glaspoort het recht om de tarieven jaarlijks aan te passen aan de consumentenprijsinflatie (CPI) tot een maximum van twee procent. Als de inflatie in specifieke jaren hoger uitvalt dan vier procent, mogen KPN en Glaspoort alleen het percentage boven die vier procent hierbij op tellen. Gedurende deze periode kunnen marktpartijen geschillen over dit aanbod aan de ACM voorleggen. Bovendien kan de ACM de naleving van de toezeggingen door KPN en Glaspoort controleren en indien nodig handhaven door middel van boetes.

De ACM hanteert als voorwaarde voor haar beoordeling van deze toezeggingen dat KPN ook zijn toegangsaanbod tot het kopernetwerk en de migratieaanbiedingen naar de glasvezel voortzet.

Wat zijn de vervolgstappen en wat betekent dit voor eventuele regulering?

De ACM legt het ontwerpbesluit nu zes weken voor ter consultatie, zodat belanghebbenden de mogelijkheid hebben daarop te reageren. De opmerkingen van belanghebbenden neemt de ACM mee bij het vaststellen van een definitief besluit. Als de ACM daarin de toezeggingen bindend verklaart, gaan deze direct in.

In juli 2021 heeft de ACM aangekondigd dat haar onderzoeken ook voldoende aanleiding geven voor een marktanalysebesluit. De ACM heeft vervolgens medegedeeld dat zij dit ontwerp-marktanalysebesluit naar verwachting eind maart 2022 zou publiceren. Indien de ACM de toezeggingen bindend verklaart, kan dit ook gevolgen hebben voor dit reguleringsonderzoek, maar dat wordt nog door de ACM beoordeeld.

De ACM blijft de markt voor snel internet nauwlettend volgen. Daarbij kijkt de toezichthouder ook naar andere telecombedrijven, zoals VodafoneZiggo en Delta, met een brede netwerkdekking.